Phố Chợ Gạo" dài 75m, đi từ đường Trần Nhật Duật đến phố Đào Duy Từ. Đây nguyên là cửa sông Tô Lịch nhập vào sông Hồng, bến sông có tên là Giáp Giang Nguyên (nguồn sông) thuộc thôn Hương Nghĩa, tổng Tả Túc (sau đổi là tổng Phúc Lâm) huyện Thọ Xương cũ. Đoạn cuối sông Tô Lịch đó được lấp bằng vào khoảng cuối những năm thập niên chín mươi thế kỷ 19 (bản đồ Hà Nội năm 1890 còn vẽ sông Tô Lịch).

Ngày khi chưa lấp sông Tô Lịch, trên bờ sông là nơi tụ tập những hàng bán gạo. Ban đầu chỗ sông lấp này còn là một bãi trống rộng, trở thành nơi tập trung những người buôn bán ngũ cốc do thuyền các nơi  chở đến đậu ở chỗ cửa sông cũ, trước kia cũng  đã là một chợ thóc gạo. Sau khi thực dân Pháp lấp sông Tô Lịch, chúng xây tại đây một cầu chợ chuyên doanh về gạo thóc, do đó "Chợ Gạo" thành tên phố. 

Người Pháp sau khi lấp sông, đặt tên cho bãi trống họp chợ buôn bán thóc gạo này là Place du Commerce (Quảng trường Thương mại). chung quanh là khu phố Hoa kiều  có nghề cân đong và xay xát gạo, xuất cảng gạo, nên chợ gạo nhanh chóng sầm uất. Người ta dựng một cầu chợ khá rộng lợp tôn, không có tường, để mọi người tránh mưa nắng. Một hàng cây phượng vĩ được trồng ở hè đường Clémenceau (Trần Nhật Duật) cho bóng mát, mùa hè hoa nở đỏ ối. Tên phố Chợ Gạo được đặt từ sau Cách Mạng Tháng Tám năm 1945.

Dãy phố phía Bắc: đầu phố là Trường Ke, tường bên chiếm một quãng dài; tiếp đến một loạt mấy ngôi nhà nhỏ hai tầng có vẻ mới làm, của những gia đình buôn bán gạo  (từ số 2 đến số 8); rồi đến khu đất đình Hương Nghĩa. Dãy phố Nam chợ Gạo là một kho lớn chứa gạo, mặt chính quay ra phố Đào Duy Từ.

Chợ Gạo là một phố nhỏ ít nhà, nhưng là một địa điểm buôn bán sầm uất, bên trong lại thông với Hàng Buồm, nên có đông người dựa vào đây sinh sống: phu khuân vác gạo và hàng hoá khác cho các cửa hiệu bên Hàng Buồm - Đào Duy Từ; họ là dân trú ngụ ở ngoài bãi sông hoặc từ các làng ngoại ô vào, một số khá đông là phu người Hoa kiều thì ở trong các ngõ Sầm Công;  Lataste (Hàng Giấy), Galet (Lương Ngọc Quyến). Những người đàn bà đáo để kiếm ăn bằng nghề hàng xáo.

Biên tập: 36phophuong.vn