Chợ Đồng Xuân hình thành năm 1889 do người Pháp lập nên, sau khi bồi lấp dòng chảy của sông Tô Lịch và sông Hồng. Nằm trong tổng Đồng Xuân nên chợ có tên là Đồng Xuân. 

Chợ Đồng Xuân nằm trong khu phổ cổ Hà Nội, là chợ xuất hiện đầu tiên và có lịch sử lâu dài gắn liền với sự hình thành và phát triển thương mại của đất Thăng Long. Nơi đây không đơn thuần là điểm giao thương mà còn có giá trị văn hóa, tinh thần, phản ánh cuộc sống sinh hoạt của người dân Hà Nội xưa.

Chợ Đồng Xuân ngày nay vẫn phát huy truyền thống phát triển thương mại gắn liền với gìn giữ văn hóa và khai thác du lịch, là khuôn mẫu về văn minh thương mại, đồng thời là chợ duy nhất của cả nước thực hiện tốt quy chế dân chủ.

Người dân trước đây tụ họp hai bên sông, trên bến dưới thuyền, hoạt động buôn bán bằng đường thủy là chính. Theo dòng chảy thời gian, sông Tô Lịch được phù sa bồi đắp, hình thành một bãi bồi và người Pháp dồn dân về buôn bán tại đây, hình thành chợ.

Trước kia, người ta coi chợ Đồng Xuân là cái "dạ dày" của Hà Nội, sản vật các vùng miền đều đưa về bán ở đây. Khi người Pháp xây dựng cầu Long Biên thì buôn bán phát triển nhanh do có vị trí đắc địa về đường bộ, đường thủy và đường sắt. Năm này qua năm khác, chợ Đồng Xuân ngày càng phát triển trở thành điểm thăm thú của người dân Hà thành và người nơi khác đến Hà Nội.

Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ, chợ Đồng Xuân nằm trong Liên khu Một và trở thành điểm chiến đấu ác liệt. Tại đây đã diễn ra các trận chiến giữa Vệ quốc quân chống lại lính Lê dương của Pháp và rất nhiều Vệ quốc quân đã hy sinh tại đây trước khi rút khỏi Hà Nội.

60 ngày đêm khói lửa, từ cuối 1946 đầu năm 1947, nhân dân Đồng Xuân đã anh dũng, kiên cường chiến đấu, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Pháp đến thắng lợi.

Năm 2005, nhân dịp Hà Nội kỷ niệm 995 năm Thăng Long - Hà Nội, thành phố đã dựng bức phù điêu Hà Nội mùa đông năm 1946 ngay cạnh chợ Đồng Xuân nhằm tưởng nhớ những người đã hy sinh trong trận chiến bảo vệ Thủ đô.

Qua nhiều thập kỷ, chợ Đồng Xuân không chỉ là chợ bán buôn lớn nhất Hà Nội mà còn là nơi lưu lại những giá trị văn hóa lịch sử vốn có của nó.

Chợ đêm Đồng Xuân ra đời năm 2003 vừa đa dạng hóa hoạt động của chợ vừa phục vụ nhu cầu mua sắm vui chơi của khách du lịch. Tại đây còn tổ chức các hoạt động văn hóa dân gian như hát xẩm, hát chèo, quan họ Bắc Ninh... và đã được Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam đánh giá cao trong việc khôi phục văn hóa truyền thống.

Chợ đêm Đồng Xuân kết nối với tuyến phố đi bộ Hàng Đào - Đồng Xuân tạo thành chuỗi chợ đêm kéo dài từ bờ Hồ đến chợ Đồng Xuân, thu hút đông đảo người Hà Nội và khách du lịch đến tham quan, mua sắm. Công ty Cổ phần Đồng Xuân cũng đang nghiên cứu mở rộng không gian phố đi bộ để chào mừng Đại lễ Hà Nội 1000 năm tuổi.

Để quảng bá hình ảnh chợ Đồng Xuân, Công ty Cổ phần Đồng Xuân tổ chức khai thác tour du lịch tại chợ. Hiện nay, công ty đang thiết lập tuyến du lịch để khai thác các tiềm năng du lịch của chợ, phát huy hình thức du lịch văn hóa, nghiên cứu phát triển các sản phẩm du lịch. Dong Xuan Travel đã xúc tiến kết nối tour du lịch với các công ty lữ hành và dự kiến đưa vào hoạt động trong thời gian sớm nhất.

Theo Vietnamplus