Việc bảo tồn phố cổ Hà Nội lâu nay đã làm đau đầu nhiều nhà quản lý, kiến trúc sư trong nước cũng như các chuyên gia nước ngoài. Làm thế nào để Hà Nội đẹp hơn mà vẫn giữ được hồn phố cổ?. Đó là trăn trở không của riêng ai. “Vấn đề nhạy cảm” cải tạo phố cổ một lần nữa đang khiến dư luận quan tâm khi dự án cải tạo mặt phố Tạ Hiện chuẩn bị được khởi công...

Phố Tạ Hiện và hiện trạng đang được đầu tư bảo tồn

Người Hà Nội vẫn quen gọi phố Tạ Hiện là con phố Tây, bởi có rất nhiều khách du lịch tới đây thăm quan, ăn uống, mua đồ thủ công mỹ nghệ, quà lưu niệm... Tạ Hiện  là dãy phố nằm trong Khu bảo tồn cấp 1 của khu phố cổ Hà Nội hiện nay.

Dự án cải tạo mặt phố cổ Tạ Hiện do Ban Quản lý phố cổ Hà Nội, Viện Kiến trúc, Quy hoạch đô thị và Nông thôn (Bộ Xây dựng) làm chủ đầu tư với sự hỗ trợ kỹ thuật của chuyên gia thành phố Toulouse (Pháp). Dự án được đầu tư hơn 10 tỷ đồng từ ngân sách quận Hoàn Kiếm. Ngoài ra, Cộng hòa Pháp hỗ trợ 40.000 Euro. Theo Ban Quản lý phố cổ, sở dĩ Tạ Hiện được chọn là tuyến phố đầu tiên để cải tạo vì “đây là một trong số ít những phố còn giữ được kiến trúc ban đầu... Dự án được làm thí điểm để rút kinh nghiệm cải tạo mặt đứng của các tuyến phố cổ sau này”. Tuy nhiên, cũng chỉ 55m của tuyến phố được lựa chọn thí điểm để cải tạo.

Đó là đoạn dãy lẻ gồm 10 ngôi nhà liền khối (từ nhà số 5 đến 27), quy mô 2 tầng, mái ngói dốc, mang ảnh hưởng của kiến trúc Pháp. Còn dãy chẵn với những ngôi nhà có kiến trúc truyền thống Việt Nam chỉ cải tạo lớp nhà ngoài, mặt đứng từ nhà số 8 đến số 18B. Cùng với sự thay đổi của thời gian, đoạn phố này đã bị biến dạng, xuống cấp, một số nhà, người dân đã cải tạo làm mất kiến trúc ban đầu. Vì vậy, khi dự án được triển khai, những ngôi nhà nằm trong dự án sẽ được chỉnh trang: cửa chính, cửa sổ, ban công, ô văng, mái vẩy.... Màu sơn nhà, biển quảng cáo, vị trí lắp đặt điều hòa... sẽ được sắp xếp theo quy chuẩn. Đặc biệt, vỉa hè đường sẽ được lát lại bằng đá tự nhiên, hệ thống chiếu sáng, mặt đường, hệ thống cấp thoát nước sẽ được nâng cao tạo điều kiện sống cho người dân nơi đây. Nếu việc cải tạo đoạn phố Tạ Hiện này thành công, trong tương lai sẽ có nhiều đoạn trong khu bảo tồn cấp 1 triển khai.

Theo TS Nguyễn Hoàng Long, Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô thị và Nông thôn - Chủ nhiệm đồ án: Việc cải tạo nhà ở để bảo tồn khác với cải tạo đình chùa... nên khi cải tạo, sẽ không đồng loạt khởi công trong cùng một ngày mà sẽ làm từng nhà một. Ai đăng ký vào ngày nào sẽ làm vào ngày đó... Sau 10 ngày trưng bày để lấy ý kiến nhân dân (từ ngày 6 đến 16-7-2010), hiện nay, dự án đang được trình các cấp duyệt để sớm khởi công.

Về  phía người dân, đa phần đều đồng tình với dự án cải tạo này. Tuy nhiên, như một lẽ tự nhiên, trước mỗi dự án, không khỏi có những vấn đề băn khoăn: Liệu sau khi cải tạo, phố Tạ Hiện có mất đi nét đẹp cổ kính vốn có? Câu trả lời chỉ có thể được giải đáp sau khi tuyến phố đầu tiên được thực hiện thí điểm hoàn thành.

Nguyễn Long-Báo Đại Đoàn kết