Trại Tiên Ngư trên bờ sông Tô Lịch có từ đời xa xưa; trại đó ở vào giữa khoảng một bên là phường Đông Hà, một bên là phường Vĩnh Thái;  dân trị Tiên Ngư làm nghề đánh cá và bán cá. Trại tiên ngư sau có tên là thôn Đông Thuận. Đình thôn Đông Thuận (nay là số nhà 27 Hàng Cá), tên thông thường là đình Hàng Cá, thờ Lý Tiến một vị tướng thời Hùng Vương có công đánh giặc  xâm lược phương Bắc.

 Xưa kia, khi còn chưa lấp sông Tô Lịch, nơi đây gần cửa sông nên là nơi tập trung bán cá, gọi tên là trại Tiền Ngư (cá tươi). Phố này gần khu chợ Đồng Xuân. Phố được xây dựng trên nền đất xưa thuộc thôn Đồng Thuận, tổng Hậu Túc (sau đổi là tổng Đồng Xuân), huyện Thọ Xương. Ngày nay còn ngôi đình thôn Đồng Thuận cũ (ở chỗ nhà số 27) cũng còn gọi là đình Hàng Cá.

Theo truyền thuyết, Lý Tiến, một trong những anh hùng chống ngoại xâm đời Hùng Vương thứ 6 đi đánh giặc Ân, bị trọng thương đã gắng gượng về tới quê nhà mới ngã xuống. Chỗ đó trở thành nấm mộ và sau này được lập đi đình thờ ở thông Đồng Thuận. Khi Pháp mở đường phố mới, đây chỉ còn cái hậu cung sót lại.

Thời kỳ 1920 - 1935 phố Hàng Cá cũng như một số phố nhỏ khác trong khu vực Cửa Đông không có vị trí buôn bán ở phố chính, nên không có mấy nhà mở cửa hãng buôn bán hoặc sản xuất; Hàng Cá chỉ có một nhà sản xuất hương nén. Nhà cửa ở trong phố này là nhà của gia đình công chức dùng để ở hoặc cho thuê  thì người thuê cũng là  giới viên chức đi làm các sở công tư, vợ ở nhà hay có sạp hàng nhỏ trong chợ Đông Xuân. Đến thời kỳ buôn bán phát đạt, nhiều người phất mạnh những năm 1938 - 1942, năm Tàu Nhật chiến tranh, ở bên ta nhiều người gặp dịp “phe phẩy” làm giàu nhanh chóng bằng những món hàng chợ đen tơ, sợi, đồng sắt...Giá nhà đất trong phố tăng vọt. Nhà đất ở Hàng Cá cũng trở nên quý giá và thuộc về tay những thương gia lắm tiền hoặc bọn quan lại biết cách làm giàu. Họ mua nhà cũ, bỏ tiền ra xây lại theo kiểu hiện đại cao đẹp, chủ yếu là để ở (nhà Quảng Tiến con Quảng Đồng ích, số 36 - nhà Dương Văn Dư số 16).

Thời Pháp thuộc phố đã có tên là phố Hàng Cá, dịch theo tiếng Pháp là Poissonnerrie, từ sau 1945, phố chính thức lấy tên Hàng Cá.

Phố Hàng Cá gồm hai đoạn. Đầu tiên là đoạn giáp phố Hàng Đường. Kế đó là đoạn phố từ ngã tư Chả Cá đến ngã tư phố Lò Rèn. Thời kì 1920 - 1935, phố Hàng Cá cũng như nhiều phố ở Cửa Đông đều không buôn bán sầm uất nên rất ít nhà mở cửa hàng. Các nhà trong phố chủ yếu là của các gia đình công chức đi làm hay là chủ các cửa hàng buôn bán nhỏ trong chợ Đồng Xuân.

Biên tập: 36phophuong.vn