 Nhà 38 Hàng Đào, nguyên là đình Đồng Lạc (đình chợ bán yếm lụa), được bảo tồn từ năm 2000 và khánh thành vào tháng 4/2000. Đình Đồng Lạc vốn được xây dựng từ thời Lê (thế kỷ XVII) có quy mô rộng rãi nhưng đã bị phá huỷ do chiến tranh. Khoảng năm 1856, ngôi đình này được trùng tu. Năm 1941, đình được xây dựng lại với quy mô hai tầng. Tầng một sử dụng để ở, điện thờ được đưa lên tầng hai. Trước và sau nhà có sân trồng cây. Hiện nay, tại 38 Hàng Đào còn giữ lại tấm bia đá cách đây hơn 150 năm tuổi và một số họa tiết trang trí. Đầu năm 2010 một lần nữa đình được trùng tu tôn tạo, đây là nơi giới thiệu kỹ thuật xây dựng truyền thống, kết hợp kỹ thuật tôn tạo hiện đại cũng như những thông tin về bảo tồn, tôn tạo phố cổ đặc biệt là giưới thiệu sự hình thành làng-phường-phố nghề truyền thống ( trong đó có nghề dệt tơ lụa truyền thống).
.jpg)
Nhà 38 Hàng Đào-Đình Đồng Lạc
Nội thất gian phòng ngoài nhà 38 Hàng Đào
Nội thất gian thờ trên tầng hai phía trong
Bàn thờ Tổ Nghề
Phục hồi kết cấu mái
Đầu Rồng-Di tích còn nguyên bản
.jpg)
Tấm bia đá cách đây hơn 150 năm tuổi
Đình Đồng Lạc ở số 38 phố Hàng Đào, quận Hàon Kiếm, thành phố Hà Nội hiện nay là “Ngôi nhà di sản” đã được phục, dựng lại theo dáng xưa trong khuôn khổ hợp tác giữa hai thành phố Hà Nội (Việt Nam) và Toulouse (Pháp) năm 2000.
Phố Hàng Đào xưa kia nguyên là phần đất của hai phường Đồng Lạc (phía giáp Hàng Ngang) và Đại Lợi (phía giáp Bờ Hồ), thuộc tổng Tiền Túc (sau đổi là tổng Thuận Mỹ), huyện Thọ Xương. Thời Lê, phố này là trung tâm thương mại sầm uất, một trong 36 phố phường của kinh đô Thăng Long với nghề nhuộm tơ lụa. Sách “Dư địa chí” của Nguyễn trãi viết vào đầu thế kỷ XV đã chép: “Phường Hàng đào nhuộm điều”, nghĩa là dân phường này thời điểm đó có nghề nhuộm, chuyên về nhuộm màu đỏ, màu hồng và màu hoa đào. Đến thế kỷ XVIII, phố Hàng đào nhận nhuộm thêm một số màu khác và nhận cả “chuội” tơ lụa cho trắng. Sách “Thượng kinh phong vật chí” lại chép: “Phường Hàng Đào - Đại Lợi làm nghề nhuộn màu: màu trắng trắng như tuyết, màu đỏ đỏ như tiết, màu đen như nhuộm mực, màu huyền thì trong sắc đen có pha sắc tía…”.
Ngoài nghề nhuộm điều, phường Hàng Đào còn là nơi buôn bán vải tơ lụa, và càng về sau, việc buôn bán mặt hàng này càng là chủ yếu. Trong ký sự nói về chuyến đi của mình từ Sơn La đến Kinh đô Thăng Long năm 1720, nhân sĩ người Thái là Út Ỏn đã thấy nhiều đồ vải vóc, gấm, nhiễu, bán ở Hàng Bát Bảo, tức là phố Hàng Đào. Cuối thế kỷ XVIII, trong sách “Vũ trung tuỳ bút”, Phạm Đình Hồ đã nhận xét: “Phường Diên Hưng (Hàng Ngang), phường Đồng Lạc (Hàng Đào) là nơi phố hàng áo, bán các thứ tơ lụa, vóc nhiễu, rất nhiều”. Do đặc điểm của phố này mà cuối thế kỷ XIX, người Pháp đã gọi phố Hàng Đào là “phố tơ lụa” (Rue de la soie).
Đình Đồng Lạc ở phố Hàng Đào thờ Cao Sơn, Linh Lang, Bạch Mã, còn là nơi bán các sản phẩm yếm lụa từ thời Lê. Tuy nhiên do nhiều biến động của lịch sử, do chiến tranh, ngôi đình đã bị tàn phá. Năm 1941, một gia đình đã xây dựng lại ngôi đình, quy mô hai tầng, dùng để bán hàng và nhà ở. Năm 1956, ngôi nhà được sử dụng làm cửa hàng bách hoá. Đến năm 2000, ngôi nhà được chọn để phục hồi di sản. Dâu vết duy nhất còn sót lại của ngôi đình là hai đầu dư mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn và tấm bia đá dựng năm Tự Đức - Bính Thìn (1856). Nôin Dung tấm bia ghi rõ: “Đình chợ có bán yếm lụa do hiệu chủ Nguyễn Công Trung và vợ là Nguyễn Thị Từ Thiết xây dựng từ thời Lê, quy mô rộgn rãi. Nhưng vì chiến tranh đình bị phá huỷ. Về sau, ông Hà Đình Nguyễn Cảnh Thê đứng ra lo việc trùng tu lại ngôi đình, giao cho ông Trần Hợp tài và Nguyễn Bá Lân trông nom, xây dựng. Người ở phường Đồng Lạc là Dương Nghĩa Hợp vốn thích làm việc công đức đã cúng 100 quan tiền kẽm để chi dùng cho việc chung. Bản chợ nghĩ đến tình nghĩa “biếu đào tặng mận” đã cùng nhau hội họp bầu con thứ của ông là Lương Văn Tín, tên tự là Doãn Tái, tên hiệu là Nhã Giảng được tòng tự tại đình để tỏ rõ đạo trung hậu. Bèn khắc vào bia để truyền lại cho muôn đời.”.
Sau rằm tháng tám, niên hiệu Tự Đức Bính Thìn (1856), Nguyên phân phủ Khoái Châu, cử nhân Phạm Đình Viên soạn văn bia.
Tấm bia đình Đồng Lạc là nguồn tư liệu vô cùng quý giá, giúp chúng ta biết thêm được ngôi đình và chợ bán yếm lụa đã có ở đây từ thời Lê. Sang thời Nguyễn, đình được dân làng tu bổ trở thành nơi buôn bán trang phục cho phụ nữ. Điều này cũng được ghi rõ trong “Đại Nam nhất thống chí”. Như vậy, đình Đồng Lạc là nơi thờ cúng đồng thời cũng là nơi bán các sản phẩm của phường Đồng Lạc ở kinh thành Thăng Long.
Việc hợp tác, đầu tư để phcụ dựng lại ngôi đình cổ có liên quan đến một nghề cũ trong khu vực 36 phố phường, là một trong những hoạt động rất có ý nghĩa trong công tác bảo tồn di sản văn hoá hướng tới kỉ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.
VietArch hiên tập
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
